вторник, 12 сентября 2017 г.

Петіс выль журнал

Кӧсйи гижыштны сы йылысь, мый вӧчи гожӧмнас шойччӧм кындзи. Ӧти удж на пиысь - чукӧрті статтяяс, редактируйті да дасьті йӧзӧдны Коми му туялысьяслысь журнал.

Чужан му туялысьяслӧн "Известия Общества изучения Коми края" журнал петӧ 2004 восянь. Тавося номерӧ пырисны докладъяс, мый вӧлі лыддьӧма Коми му туялан котырлы чужӧмсяньыс 95 во тырӧмлы сиӧм ставроссияса конференция дырйи. Сійӧс нуӧдім ода-кора тӧлысьӧ.

16-ӧд петасӧ пыртӧма 25 удж. Тані и наукаын уджалысьяслӧн, и музей да небӧгаинын зільысьяслӧн, и краеведъяслӧн гижӧдъяс.
Позьӧ лыддьыны Рочму да Коми му история, фольклор да литератураысь уджъяс. 

Унатор миянлы гӧгӧрвоӧдас Владимир Силинлӧн "Первым ли был на реке Алазее Дмитрий Зырян?" удж. Вӧлӧмкӧ, история туялысьяс тшӧкыда асьныс дзугсьӧны да торкалӧны мукӧдсӧ. Татшӧм жӧ история лоӧма, кор гижӧны Сибырын 17 нэмын Алазея ю (Эжваысь на кузьджык) восьтӧм йылысь. Кӧнкӧ пасйӧма, мый сибырса юсӧ восьтӧма Иван Ерастов, мӧдлаын - Дмитрий Ярило, коймӧдлаын - Иван да Ярило Ерастовъяс, нёльӧдлаын - Дмитрий Зырян.... Уна источник видлалӧм бӧрын В.И. Силин тӧдчӧдӧ, мый сёрниыс мунӧ ӧти и сійӧ жӧ морт йывсьыс.

Уналы вермас не кажитчыны Пырас (Котлас)  карысь Сергей Гладкихлӧн статтяыс, кӧні туялысьыс эрдӧдӧ котласса краеведъяслӧн уджъясысь тырмытӧмторъяссӧ. Сійӧ вайӧдӧ чужан му туялысьяслӧн йӧзӧдӧмъясысь уна пример, шуам, татшӧм: 
"Искажается и этническая карта региона: вогуличи (манси) и вымичи (коми) именуются «старославянскими племенами», коми-пермяков путают с коми-зырянами ".

Мӧд уджын ӧти краевед пӧ гижӧма, мый "«племенные тёлочки и бычок» в результате неустанного труда колхозной доярки Марфы Замятиной «через год все стали коровами»". Бӧрд кӧть серав сэсся, но унаӧс, чайта, уджыс "пальӧдыштас".

Торъя юкӧн журналын сиӧма 1917 вося революциялы, мый путкыльтіс став олӧмсӧ. Тані петісны Н.А. Митюшевалӧн, А.К. Гагиевалӧн, М.И. Бурлыкиналӧн, А.Г. Малыхиналӧн, Л.В. Кирушевалӧн уджъясыс. Мария Плоскова Кулӧмдін районса Улыс Вочысь Кочанов вокъяс йылысь уджсӧ гижӧма комиӧн. Статтяыс абу сӧмын вит воклӧн олан туй йывсьыс, но Россияса да Коми муса лоӧмторъяс йылысь.

Коми му туялан котырӧ медводдза пырысьяс йылысь гижисны Валентина Сова, Галина Вишерская да Надежда Краева.

Анатолий Смилингис да Людмила Королёва видлаісны висервожса печканъясысь пасъяс. Светлана Доронина гижӧма Сыктывдін районса Ыб сикт улӧ пырысь грездъяслысь сура праздникъяссӧ да вичко историясӧ. Йошкар-Олаысь Мария Ключевалӧн уджыс сиӧма сӧмын ӧти сикас мари лыддьысянкывлы; сійӧ пасйӧ, мый налӧн подулас орчча войтырлӧн лыдакывъяс. А Ӧльӧш Рассыхаев гижӧ сы йылысь, кыдзи ӧнія кадӧ йӧзыс гӧгӧрвоӧдӧны мӧдар югыдсӧ.

Ыджыд юкӧн артмис литература туялысьяслӧн уджъясысь. Наталья Горинова, Алёна Ельцова, Галина Лисовская, Елена Остапова, Римма Попова да мукӧд донъялӧны литературоведъяслысь да критикъяслысь (А.А. Вежев, Сан Антус, В.И. Мартынов, В.А. Латышева, В.В. Пахорукова) уджсӧ, гижысьяслысь гижан сямсӧ.

Мукӧдыслӧн статтяыс петас 17-ӧд петасын.

Чужан му туялысьяслысь конференциясӧ нуӧдӧма да журналсӧ йӧзӧдӧма Коми Республикаса национальнӧй политика министерство сьӧм отсӧгӧн.

Тиражыс абу ыджыд, но зілям, медым журналыс веськалас оз сӧмын авторъяслы, но и кар да районса небӧгаинъясӧ.

Комментариев нет:

Отправить комментарий