Петіс Смилингислы сиӧм небӧг

Талун киӧ босьті "Коми Республикаса асму туялысьяс" серияысь А.А. Смилингис йылысь небӧгтор. Тайӧ сериясӧ панісны Коми му туялан котырӧ пырысьяс, а Анатолий Антоновичлы сиӧм брошюраыс лоис медводдзаӧн.

Брошюрасӧ панім Укваса асму тӧдмалысьяс вылӧ видзӧдӧмӧн, кодъяслӧн важӧнкодь нин петӧ укваса краеведъяслы сиӧм серия. Ми босьтчим жӧ тайӧ уджас, и медводдза петассӧ сиим А.А. Смилингислы, кодлы 2017-ӧд воын тырис 90 арӧс.

Анатолий Смилингис олӧм да уджалӧм йылысь паськыдджыка гижис география наукаясса доктор В.И. Силин. Ассянь содті некымын кыв коми кыв вылын. Гижӧдъяссӧ мичмӧдӧны уна рӧма фотояс да серпасъяс.

Содтім тайӧ петасас сідзжӧ пӧшти став уджыслысь нимсӧ, мый йӧзӧдліс А.А Смилингис 1958-ӧд восянь, а сідзжӧ тайӧ морт йывсьыс йӧзӧдӧм уджъяслысь нимъяссӧ.


Коми муӧ Литваын чужлӧм морт Анатолий Смилингис, кодлы 2017-ӧд воын тырис 90 арӧс,  воӧма абу ас кӧсйӧм серти. Бать-мамыскӧд, кодъяс вӧлӧмаӧсь велӧдысьясӧн, да ичӧт чойыскӧд, сійӧс дзик Айму вӧсна Ыджыд тыш водзвылын мырдӧн нетшыштӧмаӧсь чужан Плунге карсьыс. Репрессия улӧ веськалӧм батьсӧ сэсся абу аддзылӧмаӧсь. Чойыскӧд да мамыскӧд, Анатолий Смилингис 1941 воын веськалӧма Кӧрткерӧс районса мӧд участокӧ. Дас нёль арӧса зон олӧма зэв сьӧкыда, некымынысь вӧлӧма кулан выйын. Мамыс 1943 воын кулӧма Човса тюрмаын, Рита чойсӧ мӧдӧдӧмаӧсь школа-интернатӧ (а сэсся гусьӧн тӧдтӧм йӧз нуӧмаӧсь Литваӧ). 

А Анатолий Антонович, кыдзи ми сійӧс ӧні ыдждӧдлам, кольччӧма Комиӧ. Уджалӧма больничаын завхозӧн, бухгалтералӧма, 30 сайӧ во веськӧдлӧма Пионер керкаӧн. Тайӧ кадколастыскӧд и йитчӧма чужан му туялӧмыс. «Белка» клуб лӧсьӧдӧм бӧрын школьникъяскӧд кытшовтӧма став Коми мусӧ, уналаӧ волӧмаӧсь и подӧн, и кывтӧмӧн. Ӧктӧмаӧсь изъяс, тӧдмалӧмаӧсь вӧр-ва, гижалӧмаӧсь олӧма йӧзсянь война да репрессия йылысь казьтылӧмъяс. Сылӧн водзмӧстчӧмӧн Кӧрткерӧс районын восьтӧма Сусъёль, Пианько, Лымва заказникъяс.

Унатор Анатолий Смилингис вӧчис, медым мыжтӧг мыждӧмаяслысь паметьсӧ видзны йӧз сьӧлӧмын. Туясьӧмъяс бӧрын сійӧ корсьӧма тыдавтӧм нин шойнаяс, индӧма найӧс картаясӧ, сувтӧдӧма казьтылан пасъяс, кытчӧ ӧнія кадӧ волывлӧны став мир пасьталаысь кулӧмаяслӧн рӧдвужыс.

 

Аслас гӧтырыскӧд – Людмила Николаевна Королёвакӧд – А.А. Смилингис туялӧма коми йӧзлысь важся оласногсӧ. Висервожса фольклор да печканъяс, коми пасъяс – со татшӧм колана темаяс вӧлі кыпӧдӧма наӧн. Тайӧ уджас сибӧдісны некымын сё том мортӧс, кодъяс и ӧні водзӧ нуӧдӧны тайӧ нырвизьсӧ.

Анатолий Смилингислысь уджсӧ вылӧ донъялӧма. Сійӧ – Коми АССР-са культураын нимӧдана уджалысь (1990), Вӧр-ва видзан ставроссияса обществолӧн почёта член, Челядь туризм да краеведениеысь ставмирса академияса академик, Кӧрткерӧс районса Почёта гражданин (2011). Сійӧс наградитӧма татшӧм медальясӧн, кыдзи «Уджвывса ветеран» (1983), «В.И. Ленинлы 100 во тыригкежлӧ» (1970), «Айму вӧсна Ыджыд тыш кадӧ бур уджысь» (1994), «Уджын бура петкӧдчӧмысь» (1997), «Челядь туризмлы верносьтысь» (2007), Вӧр-ва видзан ставроссияса обществолӧн Ыджыд казьтылана медальӧн (1982), да мукӧд наградаӧн.