МАНАРАГА. МӦД ЛУН.

МӦД ЛУН. НАРОДА ИЗ.

Садьми 6 час асылын. Удиті ветлыны метра 300 сайын сулалысь гӧраӧдз, кӧні тыдаліс лым. Кӧсйи видлыны ёна-ӧ чорыд лымйыс, кӧні рытнас котралісны кӧръяс.

Тӧрыт вӧлі некор дзоргыны бокӧ, а асывсянь ас кокӧн да синмӧн бурджыка тӧдмалі нэриник войвывса мусӧ. 

Унаӧн медводдза войяс кынмалӧмаӧсь. Чизыр тӧв дырйи восьсаинын да изъяинын узигӧн нинӧм шензянаыс абу!

Мӧд лунлӧн могыс – кавшасьны Народа из йылӧдз, сэтчӧдз 9 км. Народа из – Урал гӧраяслӧн медджуджыдін. Быд турист зільӧ сэтчӧ волыны. Сёйыштӧм бӧрын босьтім ичӧтик нопъяс, пажун, ва дозмукъяс да кӧкъямыс час бӧрын вӧрзьӧдчим. Ывлаас кымӧра, тӧла. Босьтім и зэрысь плащъяс. Кокын – кроссовки. Тадзи кокниджык мунны.

Опыта туристъяс босьтӧмаӧсь бедьяс.

Народа излань туйыс ӧтарӧ кайис вывлань. Кыдзи и воддза лунас, инструкторным сӧмын индаліс кодарланьӧ мунны. Котырлӧн медводдзаясыс восьлалісны водзын туръяс серти, на бӧрся нин мунісны мукӧдыс. Вывлань кайигӧн тшӧкыда шойччим, ӧта-мӧдӧс збоймӧдім, шмонитім. Пыр вӧлі юам ва. Сійӧ визувтӧ вывсянь, зэв кӧдзыд – пинь кынмӧ. Миянлы шуд вылӧ, ватӧ позьӧ босьтны быдлаысь – гӧгӧр визувтӧны шоръяс. Гӧраясын куйлӧ на лым, ледник – вочасӧн сылӧ да визувтӧ.

Куим километра мысти воим Бублик инӧдз. Тані дасьтӧма жӧ палаткаяслы ин. Унаӧн татчӧ сувтлӧны войколавны Народнӧй из вылӧ кайигӧн. Тасянь тыдалӧ Бубликты – кӧлач кодь ты. Тыыс и сетӧма нимсӧ иныслы.

Бубликсянь Народа из вылӧ колӧ кежны шуйгаланьӧ. Изъяс вомӧн чеччалӧм бӧрын мыччысис гӧраяс костын увтасін, кӧні куйлӧ лым. Тайӧ лым вывтіыс кайим час кык. Дзик нин помас мыччысис шыльыдін, кӧні воссьӧ мичаинъяс. Шуйгаладорас – Карпинский из, веськыдладорас – Народа из, а шӧрас – ты, кысянь визувтӧ ю. Туристъяслы ковмис кольны бедьяссӧ – найӧ сэсся оз ковмыны. Водзын тыдалӧны пывсян кодь изъяс. Шуӧны найӧс нӧшта курумникъясӧн. Гырысь изъяссӧ кытшлалӧм ёна сьӧктӧдӧ водзӧ мунӧмсӧ.

Воим крест весьтӧдз. Сійӧс сувтӧдӧма 1998-ӧд воын «Эскӧм – Вера» газет редакция водзмӧстчӧмӧн да сиӧма Русьӧс кык сюрс во сайын христианствоӧ пыртӧмлы. Видзӧдлім навигаторӧ, петкӧдлӧ судтасӧ – 1790 метра.

Крест весьтын шойччам, да казяла: гӧра вомӧн миян водзын кывтӧны кымӧръяс. Зэв тешкодь гӧгӧрвоны, а челядьлы шуим сэсся: ми пукалім кымӧръяс вылын. Овлӧ тай татшӧмыс олӧмад! Кымӧръяс кывтӧны ӧтиласянь мӧдлаӧ – Европасянь Азияӧ. Буретш, вӧлӧмкӧ, таті мунӧ Европа да Азия костын визьыс.

Крестсянь Народа изйӧдз коли 100 метра кавшасьны. Сійӧ воссис виччысьтӧг. Медводз пӧттӧдз фотографируйтчим. Видзӧдлім, мый колялӧмаӧсь выліас: дорӧм щит да меч, быдсяма казьтылана пӧвъяс, уна кока пу пызан, кытчӧ сатшкалӧмаӧсь монетаяс.

 

Чизыр тӧлыс эз лэдз тані овны дырсӧ. Сёйыштӧм бӧрын веськӧдчим увланьӧ. Лэччан туйыс вӧлі тӧдса да тӧдчымӧн кокниджык.

Лымъяинӧ воим да окота вӧлі пуксьыны даддьӧ да кык километра пыр исковтны да исковтны. Но, инструкция серти тайӧс вӧчны оз позь.

Лэччигӧн аддза изъяс – ӧтиыс бегемот кодь, мӧдыс – слӧн юра.

Мукӧдыс эз и шойччывны – пыр мунісны увлань да воисны палаткаяс дорӧ мукӧдсьыс час вылӧ водзджык. Войколанінын миянӧс виччысис кӧр видзысь Коля, ружйӧа. Кыдзи важся тӧдсалы, вӧзйим тшай. Миянӧс кутісны кытшавны кӧръясыс. Коля ӧтчыдысь шутёвтіс, и сылӧн понйыс лыйыштіс кӧръяслань, некымын здукӧн ставнысӧ вӧтліс ю сайӧ. Та бӧрын миян пиысь быдӧн зэв ёна кутіс пыдди пуктыны и кӧр видзысьӧс, и вежӧра понсӧ.

 

Гӧраӧ кайӧм да лэччӧм дзик пыр жӧ тӧдчис кокъясын. Сьӧкыд лои чеччыны. Сёйӧм бӧрын  водім шойччыны, ӧд асывнас садьмыны водз.

 

Народа из йылысь унатор гижӧма. Медводз, дерт, век юалӧны, кыдзи артмӧма тайӧ нимыс. Эскыны кӧ туялысьяслы, гӧраыслы Народная нимсӧ сетӧма 1927-ӧд воын геолог А.Н. Алешков. Артмӧдӧма пӧ нимсӧ «народ» кывйысь. Абу сӧмын тӧдса, кытчӧ пуктыны ударениесӧ – 1 ли 2 слогас. Изсӧ комияс шуӧны Народа из, мансияс – Поэн-Ур. Тӧдса сӧмын, мый гӧра горувсяньыс визувтӧ Народаю.

Лыддьӧй сідзжӧ: Интаӧдз туй, медводдза лун, 

Водзӧ лоӧ на ....