МАНАРАГА. КОЙМӦД ЛУН

МАНАРАГА. КОЙМӦД ЛУН. КАР-КАР

 

Народа из вылӧ кайлӧм бӧрын ставныслӧн кутіс висьны кок пӧк да кок пыдӧс. Тайӧс кылісны ставныс асывнас чеччӧм бӧрын.

Коймӧд лунлӧн мог – вуджны Кар-кар перевал да воӧдчыны Манарага ю вожӧ.

Асывнас сёйӧм бӧрын чукӧртім палаткаяс, тэчим нопъяс. Тыдовтчис, мый эм содтӧд палатка. Инструктор вӧзйис ковтӧм грузсӧ кольны палаткаӧ, ӧд татчӧ ми бӧр локтам некымын лун мысти Манарага из вылӧ ветлӧм бӧрти. Водзынсӧ сёянсӧ вӧлі сайӧдӧны гырысь изъяс улӧ. Ӧні жӧ палаткаӧ колим кӧкъямӧд лун вылӧ сёян пакетъяс, биару баллонъяс. Босьтім сӧмын кык ичӧтик биару баллон, медым дасьтыны туйын пӧсь ва. Манарага вожын быдмӧны пуяс, пес лоас, а сідзкӧ уна баллон босьтны коланлун абу.

Куим километра мунім тӧдса нин туйті – кайим Бублик инӧдз. Сэсянь кежим веськыдладорас – Кар-кар переваллань. Комияслы «кар» кывйыс гӧгӧрвоана – тайӧ йӧзлӧн оланін. Но гӧраясын «кар» – тайӧ рельефын чаша кодь гӧгрӧс увтасін, кытчӧ чукӧрмӧ йи да ва. Карлӧн ӧтар бокыс век джуджыд кырта, кысянь гылалӧны изъяс. Перевал ӧтар-мӧдарас эм каръяс, та вӧсна и тайӧ инсӧ шуӧны Кар-карӧн. Кар-кар перевалсянь воссьӧ мича серпасъяса. Казялі, мый мукӧд тӧдчана инас сатшкӧма кӧрт лом – аслыспӧлӧс пас, тані пӧ вӧлі морт. Кайны вӧлі кокни, но перевалсянь лэччӧмыс унаӧс жугыльмӧдіс – гырысь изъяс костті сьӧкыдджык лэччыны. Кӧнсюрӧ ковмис веськыда исковтны. Тӧдчисны тӧрытъя дойясыс.

Перевалсянь лэччигӧн паныдалім мужичӧйӧс. Локтӧ Манарагасянь, ачыс Брянскысь. Вегетарианеч, палаткатӧг. Ми татшӧм олӧмсӧ сьӧкыда гӧгӧрвоам.

Перевалсянь мӧд тшупӧдсӧ лэччӧм бӧрын сувтім пажнайтны. Кынӧм бура нин сюммӧма. Муртса кор сувтлам шойччыны да ва юыштны, уна вын оз сод. Пӧсь сёян бӧрын вӧлі неуна кад ойбыртлыны.

Водзӧ нин мунім веськыд да кос туйті (кӧнсюрӧ эськӧ кок кӧтасис). Манарага ю вуджим да юр весьтысь казялім кык лэбачӧс, кодъяс шлывъялісны-кытшлалісны, и сӧмын еджыд бӧжъясыс, кодъяс шонді югӧр улын бура тыдалісны, гӧгӧрвоим, мый ми аддзам Гӧрд небӧгӧ пырысь кутш рӧдысь орлан-белохвостӧс.

Ю вуджим коді кыдзи: кодкӧ кузь гӧленя сапӧгӧн, кодкӧ ботинкиӧн (чеччалӧмӧн), кодкӧ – кӧмтӧг. Дырджык кӧ йиа ваын олан, войтӧв кыскас коктӧ. Манарага вуджигӧн тешкодь лоӧмтор лои: кодсюрӧ бадьясын вошисны некымын здук кежлӧ, эз казявны кодарас муніс инструктор – и шӧйӧвоштісны ставнысӧ, кутісны горзыны, корны…

Косін бӧрся вуджим нюраин да пырим ниа вӧрӧ. Манарага вожыс кажитчис дзик мӧд мирӧн: сэки нин бура шондӧдіс, югъяліс Шонді, вӧлі кокнидик тӧвру… Тані лэбалісны мазіяс, бобувъяс, быдмисны метра дас вита пуяс, кык метра судта турун…

Мича вӧраинын аддзим бипура ин, сэні и войколалім. Вӧрад овмӧдчан да содӧ  нӧшта ӧти удж – колӧ корсьны да вайны пес.

Лун чӧжӧн мунім 10 км. Рытнас сёйӧм бӧрын бипур дорын ворсім – «Крокодилысь», «Сісь телепонысь». Ворсӧмъясӧ пырӧдчисны пӧшти ставныс. Ёна и сералім, кор кодкӧ орччӧн сулалысьлы гусьӧн шуис «Поджопник под жопу», а бӧръяыслы кывсьӧма «Девушка по талонам»…. Вель ӧдйӧ тӧдмалісны ставсӧ, мый вӧлі петкӧдлам жестъясӧн «Крокодилыс» ворсігӧн. Позьӧ шуны, ворсігӧн и шойччим, чукӧртім вын, медым водзӧ мунны сьӧкыд нопъясӧн да воӧдчыны медмича изйӧдз – Манарагаӧдз.

Тайӧ лунас эг фотографируйт - видзи телепонысь зарядсӧ. Вӧлӧмкӧ, асланым пауэр-банк удитӧма пуксьыны. Та вӧсна и аслам фотоыс абу. Снимокъясыс тайӧ гижӧдас - мукӧд ветлысьлӧн.

Лыддьӧй сідзжӧ: Интаӧдз туй, медводдза лун, мӧд лун.

Водзӧ лоӧ на ....